ฟื้นฟูกว๊านพะเยา สู่ความมั่นคงน้ำ

16/09/2018

กว๊านพะเยาประสบปัญหาเสื่อมสภาพเนื่องจากการทับถมของตะกอนและวัชพืช ปัญหาคุณภาพน้ำ และการบุกรุกกว๊านพะเยา ในปี พ.ศ. 2553 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มีพระราชดำริให้รับโครงการพัฒนากว๊านพะเยาในด้านสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรแหล่งน้ำ เป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ โดยให้มูลนิธิชัยพัฒนาเป็นหน่วยงานหลักในการประสานงานจัดทำแผนงานการจัดการเพื่อพัฒนาแหล่งน้ำกว๊านพะเยา

ต่อมาในปี พ.ศ. 2556 องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรอบกว๊านพะเยาได้ก่อตั้งศูนย์พัฒนาและบริหารจัดการกว๊านพะเยา หรือ ศพบก. เพื่อขับเคลื่อนการดำเนินงานโดยมีมูลนิธิอุทกพัฒน์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ และสถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำและการเกษตร (องค์การมหาชน) เป็นที่ปรึกษาในการจัดทำ แผนปฏิบัติการพัฒนากว๊านพะเยา เพื่อดำเนินงานพัฒนาตั้งแต่พื้นที่ป่าต้นน้ำ ลำน้ำสาขา จนถึงบริเวณกว๊านพะเยา ดำเนินงานตามแผนปฏิบัติการ ช่วงปี พ.ศ. 2557 – 2561 โดยเริ่มจาก 5 ตำบล

ปัจจุบันเกิดต้นแบบเป็น พิพิธภัณฑ์ธรรมชาติจัดการน้ำชุมชน ตามแนวพระราชดำริ กลุ่มบริหารจัดการน้ำชุมชนตำบลบ้านตุ่น และสามารถขยายผลได้อีก 14 ตำบล รวมเป็น 19 ตำบล มีความมั่นคงน้ำเพิ่มขึ้นร้อยละ 30 ปัญหาวัชพืชลดลง คุณภาพน้ำดีขึ้น ปัจจุบันได้ทำแผนปฏิบัติการพัฒนากว๊านพะเยาต่อเนื่อง ปี พ.ศ. 2562 – 2566 ขยายผลในพื้นที่อำเภอดอกคำใต้และอำเภอภูกามยาว เพื่อลดการใช้น้ำจากกว๊านพะเยา